Cá rô bàn cờ dicrossus filamentosus là một loài cichlid (cá rô) lùn khá tăng động sở hữu màu sắc bắt mắt. Với vẻ ngoài ấy, cá rô bàn cờ đã dần chinh phục rất nhiều người chơi, trở thành một trong những loài cá cảnh phổ biến được ưa chuộng. Để tìm hiểu chi tiết về cá rô bàn cờ dicrossus filamentosus, Thái Hòa Aquarium mời Quý người chơi cùng khám phá trong bài viết dưới đây!
Nguồn gốc
Cá rô bàn cờ dicrossus filamentosus được tìm thấy lần đầu tiên vào năm 1958 tại Nam Mỹ. Cho đến nay, đây vẫn là nơi mà chúng sống phổ biến nhất trong tự nhiên. Sau khi dần phổ biến, chúng trở thành cái tên được nhiều người chơi cá cảnh ưa chuộng. Lý do là bởi đây là một loài cá nhỏ có màu sắc khá bắt mắt của chúng, điều này khiến cho nhiều đối tượng người chơi có thể sở hữu loài cá này mà không cần phải có một chiếc bể có kích thước lớn. Những lợi ích khác của những con cá này là vẻ ngoài hấp dẫn, các hành vi thú vị và phương thức sinh sản. Các loài thuộc chi Dicrossus có thể không phổ biến bằng loài Apistogramma, nhưng tôi có thể đảm bảo với bạn rằng chúng đều thú vị và đẹp mắt không kém.
Cá rô bàn cờ ban đầu được xếp vào chi Crenicara, bao gồm tất cả các loài cá rô có hoa văn giống như bàn cờ trên cơ thể. Năm 1990, chi Dicrossus ra đời nhằm tách các loài nhỏ, mảnh mai khỏi những loài lớn hơn, thân sâu. Và cá rô bàn cờ khi ấy đã được xếp vào chi này.
Phân bố trong tự nhiên
Những loài cichlid lùn nói chung và cá rô bàn cờ nói riêng thường sinh sống trên các con sông rộng lớn của vùng Amazon, toàn bộ lưu vực phía tây của Rio Orinoco, cũng như khu vực trung và thượng lưu Rio Negro của Brazil. Dicrossus filosus có thể được tìm thấy ở các dòng suối nhỏ trong rừng, nơi đáy được bao phủ bởi những mớ lá, cành và rễ cây. Trong môi trường này, thực vật thủy sinh rất hiếm, ngoại trừ các khu vực gần bờ.
Loài cichlid lùn này sống theo đàn và nhóm lớn hơn, thường ở trên lớp lá rụng dày, nơi nó sẽ ẩn náu khi gặp mối đe dọa. Độ pH trong môi trường tự nhiên của chúng nằm trong khoảng từ 4,5 – 5 và độ cứng chung dưới 1 dGH.
Điều kiện sinh sống lý tưởng trong bể cá
Để duy trì sự sống của loài cá rô bàn cờ trong môi trường bể, điều quan trọng là bạn cần phải nuôi một đàn cùng loài khoàng độ chục con, bởi đây vốn là loài cá bơi theo đàn. Bạn đồng hành tốt nhất của những con cá rô bàn cờ có thể kể đến như cá hoàng đế sọc lùn, và các loài cá rô phi thân giáo lùn, hoặc những loài cá vương miện characin, phổ biến có thể kể tới loài neon tetra.
Trong bể cá, đồ trang trí cũng đóng một vai trò quan trọng khi nó cung cấp nhiều nơi ẩn náu dưới dạng vỏ dừa, gỗ hóa đá, lũa hoặc ống gốm. Những vật trang trí này sẽ giúp những cá thể yếu hơn có thể tìm được nơi trú ẩn.
Chiếc bể nuôi cá rô bàn cờ không cần phải cao, do đây không phải là loài cá tăng động hay nhảy ra ngoài. Tuy nhiên nếu muốn nuôi loài cá này thì hảy đảm bảo rằng chiếc bể của bạn phải tương đối dài – tốt nhất là chiều dài không dưới 120 cm. Loài này sống ở mức đáy bể.
Đặc điểm ngoại hình
Đặc điểm trên cơ thể của loài cichlid lùn nói chung và cá rô bàn cờ nói riêng là chúng có 2 hàng đốm đen hình vuông, trông hệt như bàn cờ, chạy dọc giữa sườn và bên dưới vây lưng. Tùy thuộc vào tâm trạng của cá, hàng đốm phía dưới có thể mở rộng, tạo thành một sọc chạy dài từ đầu mõm đến gốc vây đuôi, trong khi hàng phía trên (bên dưới vây lưng) có thể biến mất. Cơ thể của cá rô bàn cờ nói riêng và các loài cá rô lùn nói chung đều rất mảnh mai, thon dài với bộ vây màu đồng, phần mõm cùn và miệng nhỏ.
Cách setup bể nuôi cá bàn cờ
Cát sẫm màu có thể được sử dụng làm chất nền bởi màu chất nền quá sáng có nguy cơ khiến cá sợ hãi. Nên bổ sung một vài miếng gỗ lớn màu tối, vì nền này sẽ cho phép cá hiển thị toàn bộ dải màu trên cơ thể của chúng. Ánh sáng vừa đủ và không quá sáng. 1 hệ thống lọc và sục khí tuyệt vời cũng là yếu tố rất quan trọng mà người chơi cần chuẩn bị sẵn sàng khi nuôi loài cá cảnh này. Bên cạnh đó, hãy nhớ thay nước thường xuyên để duy trì hàm lượng nitrat ở mức thấp – tốt nhất là không thể phát hiện được bằng các thử nghiệm trong bể cá – chưa kể đến nitrit, vốn không nên có ở đó, vì Dicrossus filosus rất nhạy cảm với nước kém chất lượng. Tuy nhiên, dòng nước trong bể không nên quá mạnh để tránh gây khó chịu cho cá bởi như đã đề cập thì loài cá này vốn chỉ quen sinh sống ở các vùng nước yên ắng, tĩnh lặng.
Thông số
Đừng quên các thông số nước chính xác khi nuôi cá rô bàn cờ, với độ cứng từ 1-3 dGH và độ pH khoảng 4 – 6,5. Nhiệt độ phải nằm trong khoảng từ 26° – 28°C (79° – 82°F). Việc bỏ qua chất lượng nước và không cung cấp các thông số chính xác sẽ tác động tiêu cực đến sức khỏe của loài cá rô lùn nói chung và cá rô bàn cờ nói riêng.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể bổ sung thêm dinh dưỡng trong bể bằng lá bàng. Loại lá này không chỉ đóng vai trò là nơi ẩn náu mà còn giải phóng các hợp chất có trong nước. Bên cạnh đó, lá bàng sẽ làm giảm độ pH một chút và kích thích cá sinh sản, cũng như có đặc tính diệt khuẩn và diệt nấm cao. Những chiếc lá này cũng mô phỏng môi trường tự nhiên mà loài cá rô bàn cờ sinh sống.
Thực vật
Có thể thêm cây vào môi trường sống của cá rô bàn cờ nhằm lọc các tạp chất, cải thiện chất lượng nước trong bể. Tuy nhiên, những loại cây này phải là loại có thể chịu đựng tốt các thông số của nước mà cá rô bàn cờ sẽ phát triển. Một số loại cây điển hình mà bạn có thể trồng trong bể nuôi cá rô bàn cờ có thể kể đến như: dương xỉ, lưỡi kiếm Amazon hoặc rêu Java…
Thực đơn
Về vấn đề thức ăn, do miệng của cá rô bàn cờ khá nhỏ, vì vậy bạn hãy cố gắng chia nhỏ phần thức ăn của chúng ra. Đồng thời, hãy cho chúng ăn một lượng thức ăn vừa phải, tránh tình trạng thức ăn thừa làm ô nhiễm môi trường sống của cá. Đây là loài cá ăn tạp. Vì vậy, bạn có thể cho chúng ăn các loài giáp xác đông lạnh nhỏ như tôm daphniaor ngâm nước muối (Artemia), rận nước (Daphnia), trứng nước hay bo bo (Moina) cũng như ấu trùng muỗi. Ngoài ra, chúng cũng có thể ăn được các loại thức ăn khô.
Cách phân biệt cá rô bàn cờ đực và cái
Con đực có vây đuôi tõe ra hình tam giác với các sợi ở trên và dưới. Chúng cũng có nhiều màu sắc hơn con cái và đạt chiều dài tối đa khoảng 6cm, trong khi con cái có thể dài tới 8cm. Chúng không có các đốm xanh và đỏ trên thân và vây, còn vây đuôi thì tròn. Khi cặp cá sẵn sàng sinh sản, vây bụng của con cái chuyển hết sang màu đỏ thẫm, trong khi vây bụng của con đực chuyển sang sọc xanh đỏ.
Sinh sản
Việc sinh sản của loài cá rô bàn cờ sẽ bắt đầu bằng những hành động tán tỉnh đầy “táo bạo”. Loài này được lai tạo tốt nhất trong môi trường tự nhiên. Đối với môi trường nuôi nhốt, 1 chiếc bể lớn với cách setup gần gũi nhất với môi trường tự nhiên và cung cấp đủ oxy sẽ giúp cá tăng trưởng số lượng tốt nhất. Việc sinh sản được khởi xướng bởi con cái, chúng sẽ dẫn con đực đến địa điểm đã được dọn dẹp trước đó. Nếu mọi việc suôn sẻ, những quả trứng có màu ngà hoặc màu hổ phách nhạt với số lượng từ vài chục đến vài trăm quả sẽ được đặt trên một bề mặt cứng như đá. Sau đó, con cái đảm nhận trách nhiệm chăm sóc trứng trong khi con đực bảo vệ lãnh thổ.
Điểm thú vị là sau khi đẻ trứng, vây bụng của con cái sẽ mất đi màu đỏ và chỉ lấy lại được màu đỏ sau vài tuần khi con cái hoàn toàn không còn quan hệ giao phối với bạn tình.
Tốt nhất nên tách con đực ra khỏi con cái trong thời kỳ sinh sản vì nó thường ăn thịt con của mình.
Quá trình trứng nở
Ở nhiệt độ từ 28° – 29°C (82° – 84°F), ấu trùng nở trong khoảng 2 ngày, sau đó con cái di chuyển chúng đến các hố đã đào sẵn trên chất nền. Sau khoảng 5 – 8 ngày, cá con có thể bơi tự do và nên được cho ăn bằng Artemia mới nở, giun siêu nhỏ và thức ăn khô dạng bột. Sự chăm sóc của của cá mẹ với cá con có thể kéo dài trong vài tuần.
Đôi khi mảng trứng bắt đầu hình thành nấm và điều này có thể được xử lý bằng cách thêm thuốc diệt nấm vào nước hoặc nhẹ nhàng chuyển tất cả trứng (cùng với chất nền – ví dụ như đá) sang một bể ủ riêng, có thể một bể cá nhỏ, thậm chí có dung tích 5 lít. Bể phải được thông khí tốt và chứa đầy nước có cùng thông số vật lý và hóa học như trong bể sinh sản. Ở đây cũng nên thêm thuốc diệt nấm và những quả trứng đã bị nấm phải loại bỏ ngay lập tức. Cũng nên nhớ rằng việc thay nước phải được thực hiện thường xuyên và loại bỏ sạch sẽ các rác thải vụn dưới đáy. Sau đó, cá con sẽ phát triển rất nhanh.
Tổng kết
Nhìn chung, cá rô bàn cờ không phải là một loài cá cảnh dễ nuôi. Loài cá này sẽ thích hợp với những người chơi cá cảnh có kinh nghiệm hơn. Hãy nhớ rằng để cá rô bàn cờ có thể phát triển tốt nhất trong môi trường bể, người chơi cần bố trí một chiếc bể dài với hệ thống lọc ổn định, các thông số vật lý và hóa học phù hợp, chuẩn bị cho cá nguồn thức ăn có chất lượng tốt và nhớ hãy thường xuyên thay nước. Và tất nhiên, một cặp giao phối chính là chìa khóa dẫn đến thành công trong chăn nuôi cá rô bàn cờ mặc dù việc sinh sản của loài cichlid lùn này có lẽ sẽ là một thách thức đối với bất kỳ người chơi cá cảnh nào.
Trên đây là tổng hợp những thông tin mà Thái Hòa Aquarium sưu tầm về cá rô bàn cờ. Mong rằng đây sẽ là nguồn thông tin bổ ích cho những ai quan tâm đến loài cá cảnh này!
