Nhắc đến cá candiru (Vendellia cirhosa), hẳn những thổ dân vùng Amazon đều không khỏi rùng mình. Bởi loài cá này được mệnh danh là “thủy quái” nước ngọt với những lời đồn đại xoay quanh việc chúng thường chui vào bộ phận sinh dục của con người để hút máu hệt như ma cà rồng.
Vậy loài cá này có thực sự đáng sợ như lời đồn? Hãy cùng Thái Hòa Aquarium khám phá sự thật về cá Candiru Vampiro trong bài viết dưới đây nhé!
Thông tin cơ bản về Candiru Vampiro
Theo tài liệu từ BBC, cá Candiru (theo tiếng Anh và tiếng Bồ Đào Nha) hoặc candirú (theo tiếng Tây Ban Nha) có tên khoa học là Vandellia Cirrhosa, hay còn được gọi là cañero. Loài cá này thuộc họ cá trê nước ngọt sống ký sinh. Candiru có nguồn gốc ở lưu vực sông Amazon, sự sống của chúng được tìm thấy tại các quốc gia vùng Nam Mỹ như: Bolivia, Brasil, Colombia, Ecuador và Peru. Hiện nay, candiru vẫn thường sinh sống ở lưu vực sông Amazon và Orinoco của đồng bằng Amazon.
Phân loại khoa học
– Giới: Animalia
– Ngành: Chordata
– Lớp: Actinopterygii
– Bộ: Siluriformes
– Liên họ: Loricarioidea
– Họ: Trichomycteridae (cá trê nước ngọt)
– Chi: Vandellia
– Loài: Vandellia Cirrhosa (cá da trơn nước ngọt)
Mô tả đặc điểm về Candiru Vampiro
Candiru là một loài cá nhỏ có cơ thể trong mờ, rất khó phát hiện nếu không quan sát kỹ. Loài cá này có độ dài trung bình chỉ khoảng 5cm. Với kích thước nhỏ bé, candiru dường như lọt thỏm giữa không gian rộng lớn của vùng Amazon với số lượng khổng lồ những loài sinh vật cư trú tại đây. Tuy nhiên khi phát triển, loài cá này có thể đạt được kích thước cực đại lên tới 40 cm (16 inch). Candiru có một cái đầu khá nhỏ và phần bụng có thể phình to, đặc biệt là sau khi hút máu. Nó có các râu cảm quan ngắn xung quanh đầu, cùng với các gai ngắn hướng về phía sau trên nắp mang.
Tập tính của Candiru Vampiro
Là một loài cá sống ký sinh, candiru thường sẽ bám vào mang những con cá lớn hơn để hút máu, đặc biệt là các loài cá da trơn thuộc họ Pimelodidae (Siluriformes).
Thực hư về chuyện cá candiru xâm nhập vào vùng kín của con người
Mặc dù đã có rất nhiều báo cáo từ những năm cuối thế kỷ XIX. Thế nhưng phải đến năm 1997, vụ việc Candiru ký sinh trong bộ phận sinh dục của con người lần đầu tiên mới được chính thức ghi nhận trong hồ sơ. Tuy nhiên vụ việc này thậm chí vẫn còn gây ra nhiều tranh cãi.
Trong phần mở đầu của nghiên cứu tổng hợp các ghi chép về candiru từ năm 1829 đăng trên Tập san Phẫu thuật Mỹ năm 1930, Eugene Willis có viết: “Vùng Amazon hàng trăm năm nay phổ biến câu chuyện candiru chui vào vùng kín đàn ông, phụ nữ tắm trên sông, nhất là khi họ đi tiểu dưới nước”.
Trong nhiều ghi chép về candiru của các nhà thám hiểm sinh vật học tại vùng Amazon vào thế kỷ XIX, candiru cũng được mô tả là loài là sinh vật “rất nhỏ nhưng có khả năng của quỷ dữ”. Lý do là bởi những thổ dân tại Amazon đã kể về việc họ đã bị candiru tấn công một cách bất ngờ và đau đớn.
Để đối phó với candiru, các thổ dân đã phải tự chế ra một loại “áo giáp” bảo vệ cơ quan sinh dục làm từ vỏ dừa và lá cọ. George Albert Boulenger – nhà động vật học làm việc tại Viện Bảo tàng Anh cho biết, thổ dân Amazon còn thiết kế cả một hệ thống đưa nước sông lên bờ tắm giặt để không phải bước chân xuống nước.
Trong các ghi chép, mục tiêu tấn công của candiru chủ yếu là dương vật. Điều này cũng có lẽ là bởi các nhà thám hiểm và tác giả lúc ấy đều là nam giới. Song, họ cho biết candiru sẽ tấn công mà không phân biệt giới tính. Không những vậy, chúng sẽ xâm nhập không chỉ vào vùng kín phụ nữ mà còn cả phần hậu môn. Candiru nguy hiểm tới mức chúng có thể phóng ngược dòng nước tiểu để chui vào tấn công trực diện mục tiêu.
Để tống candiru ra khỏi cơ thể, nạn nhân có thể ngâm mình trong nước nóng hoặc dùng một loại trà thảo dược đặc biệt. Tuy nhiên, phương pháp được cho là triệt để nhất nhưng cũng ghê rợn nhất đó là cắt bỏ cả bộ phận sinh dục.
“Đây là cách duy nhất ngăn candiru bơi tới bàng quang gây viêm và cuối cùng là tử vong… Tại làng Tres Unidos, tiến sĩ Bach, một đồng nghiệp của tôi, đã khảo sát một người đàn ông và ba cậu bé được cho là mất dương vật sau sự cố candiru” – ” – Boulenger nói.
Dù các nạn nhân mô tả rất chi tiết những vết thương, tuy nhiên không có ai thật sự chứng kiến candiru đã tấn công mình, Boulenger cho biết. Tương tự, có hàng chục báo cáo liên quan tới candiru từ đầu thế kỷ XIX tới đầu thế kỷ XX . Tuy nhiên, do chứng cứ chưa xác thực nên vẫn chưa có bất kỳ sự việc nào được công bố trong hồ sơ.
Tới nay, chỉ có một báo cáo duy nhất được coi là chuẩn xác nhất về hiện tượng candiru xâm nhập vào cơ thể con người. Cụ thể vào 1977, tại Manaus – Brazil, nam bệnh nhân được chuyển vào viện trong tình trạng có một con candiru xâm nhập vào bên trong niệu đạo. Sau nhiều giờ phẫu thuật, bác sĩ khoa niệu Anoar Samad đã cố gắng kéo xác cá ra khỏi dương vật nạn nhân. Sự cố này được chính Samad công bố và trở thành bằng chứng trực tiếp duy nhất trong y văn về việc candiru tấn công con người.
Theo lời kể của bệnh nhân, con candiru khi đó phóng ngược dòng nước tiểu chui vào thẳng niệu đạo của ông một cách thô bạo. Lời kể này tương thích với các giai thoại về candiru được nhiều người truyền tai nhau. Song chuyên gia cơ sinh học Bertram (đại học Calgary, Canada) nhận định lời kể này là hoàn toàn vô căn cứ.
“Để ngược dòng nước tiểu, candiru phải bơi nhanh hơn tốc độ chảy xuôi của nước đồng thời phải nâng cơ thể lên mặt sông chống lại trọng lực”, Bertram lý giải. “Trong bất cứ trường hợp nào, thậm chí nếu candiru đủ sức phóng cơ thể lên mặt nước, nó sẽ bị dòng nước tiểu mạnh vùi xuống, khiến khả năng tạo đủ lực bẩy chui vào niệu đạo là rất khó”.
Vị chuyên gia này khẳng định, giả thiết candiru xâm nhập vào cơ thể, chui trong dương vật như vậy là không thể vì điều này đi ngược lại định luật động lực học chất lỏng.
Vấn đề tiếp theo khiến chuyên gia băn khoăn đó là mẫu vật candiru được lưu giữ có kích thước khá lớn và không có dấu hiệu chúng cố gắng chui rúc vào nơi hẹp như niệu đạo. Mặt khác, dù vị bác sĩ phẫu thuật khẳng định ông đã dùng kéo cắt các gai và lôi con cá ra khỏi dương vật, thế nhưng xác cá hầu như vẫn còn nguyên vẹn.
Sau điều tra, các chuyên gia đi đến kết luận, khả năng con người bị cá candiru tấn công khi đi tiểu ở sông Amazon là cực nhỏ.
Kết luận về việc candiru xâm nhập vào cơ thể con người trên cơ sở khoa học
Theo một nghiên cứu đang tiến hành từ các nhà khoa học Mỹ, nhiều khả năng candiru đã phải “chịu tiếng oan” cho những sự cố mà chúng không phải thủ phạm.
Bởi chui vào vùng kín con người sẽ đồng nghĩa với cái chết dành cho candiru. Cơ hội sống sót của candiru là số 0 nếu chúng rời khỏi môi trường nước và mắc kẹt trong ống niệu của con người – nơi không lớn hơn đường kính cơ thể của candiru.
Cho tới nay, giả thuyết thuyết phục nhất đó là candiru sẽ xác định con mồi qua mùi hăng đặc trưng của hợp chất amoniac trong mang cá. Như vậy, nước tiểu của con người cũng có đặc tính tương tự khiến cho candiru nhầm lẫn.
Mặc dù candiru không tới mức nguy hiểm như những lời đồn thổi. Thế nhưng loài cá này vẫn được xem như nỗi ác mộng đối với những thổ dân bản địa vùng Amazon bởi tập tính hút máu. Hy vọng, bài viết trên đây của Thái Hòa Aquarium đã giúp người đọc có được nhiều thông tin bổ ích về cá candiru vampiro.
