Sức khoẻ của những sinh vật trong bể cá của bạn đều có thể bị ảnh hưởng thường xuyên và trực tiếp bởi thiết bị chiếu sáng mà bạn sử dụng khi setup bể cá. Nếu cường độ và quang phổ của ánh sáng không đạt chuẩn thì tỉ lệ sống sót trong việc quang hợp của cây thuỷ sinh, san hô hoặc các loại sinh vật khác sẽ giảm đi. Khi lựa chọn hệ thống đèn chiếu sáng cho bể cá, bạn cần lựa chọn loại nào cho ánh sáng giống với môi trường tự nhiên nhất có thể. Ngày nay, ngành thiết bị bể cá được thừa hưởng nhiều từ sự tiến bộ của các ngành khác, nên việc tìm được một bộ đèn bể cá với yêu cầu như trên là không khó.
Bạn nên biết, bất kỳ hệ thống chiếu sáng nào cũng sẽ sản sinh ra một lượng nhiệt nhất định, lượng nhiệt này càng lớn đối với các hệ thống chiếu sáng mạnh, công suất cao. Việc giảm tác động của nhiệt độ phát sinh từ hệ thống chiếu sáng là rất cần thiết. Bạn nên đặt bể của mình trong một phòng có nhiệt độ được kiểm soát tốt để giảm sự chênh lệch nhiệt độ bất ngờ không cần thiết, điều này là cực kỳ quan trong đối với người chơi bể nước mặn.
Đối với bể cá nước ngọt cơ bản
Với cá và cây thuỷ sinh, lũa, đá, hoặc các loại đồ trang trí khác. Hệ thống chiếu sáng điển hình được lựa chọn là: Đèn huỳnh quang T8, đèn huỳnh quang T5-HO, đèn Metal Halide/HQI hoặc đèn LED. Phần lớn các cây thuỷ sinh trên thị trường đều có nguồn gốc từ vùng nước nông đến từ các vùng nhiệt đới. Mặc dù nước ở đó thường bị ố hoặc đục, những cây thuỷ sinh này vẫn nhận được ánh sáng đầy đủ. Do đó, bất kể bạn dự định mua loại cây thuỷ sinh cụ thể nào, hãy đảm bảo sử dụng các thiết bị chiếu sáng bể cá có lượng quang phổ đủ để thúc đẩy sự phát triển của thực vật thuỷ sinh trong bể. Những thiết bị chiếu sáng chuyên dụng này thường phát ra ánh sáng mạnh trên quang phổ màu đỏ và thường được gọi là “đèn thuỷ sinh”.
Hệ thống đèn cho thực vật thường tạo ra nhiều nhiệt hơn những loại đèn chiếu sáng thông thường khác chỉ dành cho cá. Nếu cần, hãy để bộ đèn cao hơn một chút so với nắp để có thêm không gian nhằm thúc đẩy lưu thông không khí tốt hơn. Một chiếc quạt làm mát nhỏ cũng có thể được sử dụng để tản nhiệt ra khỏi thiết bị một cách hiệu quả.
Đối với bể cá nước mặn
Với cá, động vật không xương sống, san hô, đá sống, hệ thống chiếu sáng điển hình là: T5-HO, Metal Halide/HQI hoặc đèn chiếu sáng LED.
Sự quang hợp của san hô và động vật không xương sống dựa vào ánh sáng để có được phần lớn dinh dưỡng cần thiết. Tuy nhiên, lượng ánh sáng cần thiết sẽ thay đổi đáng kể từ sinh vật này sang sinh vật khác. Trong tự nhiên, nhiều san hô được tìm thấy ở độ sâu từ 45-200cm, nơi ánh sáng cực kỳ mạnh. Ngược lại, nhiều san hô dạng Polyp lớn được tìm thấy ở độ sâu dưới 200cm, nơi cường độ ánh sáng dịu đi rất nhiều.
Hệ thống chiếu sáng bể cá cho san hô với yêu cầu lượng ánh sáng cao hơn bình thường và tạo ra một lượng nhiệt đáng kể. Điều quan trọng là cung cấp một số phương án làm mát bổ sung vì sự tích tụ nhiệt quá mức có thể làm giảm tuổi thọ và hiệu quả của thiết bị chiếu sáng. Quạt có thể được sử dụng để phân tán sự tích tụ nhiệt dư thừa. Trong những trường hợp nóng hơn nữa, máy làm lạnh nước hồ cá có thể sử dụng để chống lại việc tăng nhiệt độ nước.
Tất nhiên, bạn cũng có thể giảm nhiệt bằng cách lựa chọn các loại san hô và động vật không xương sống cần ánh sáng thấp, do đó chỉ cần dùng các loại đèn công suất thấp hơn.
Những tiến bộ trong công nghệ đèn chiếu sáng
Một trong những cải tiến quan trọng nhất trong hệ thống chiếu sáng bể cá gần đây là việc sử dụng ballast giúp khởi động bóng đèn ít sinh nhiệt hơn và kéo dài tuổi thọ sử dụng. Bóng đèn cho bể cá cũng đã phát triển, cung cấp dải quang phổ ánh sáng và cường độ rộng và mạnh hơn giúp bạn có nhiều phương án để lựa chọn hơn. Quan trọng nhất, các hệ thống chiếu sáng hồ cá mới hơn này giờ đây có thể tái tạo gần như ánh sáng tự nhiên ngoài thiên nhiên mà loại sinh vật trong bể sinh sống.
Những lựa chọn hệ thống chiếu sáng hiệu quả
1. Hệ thống đèn huỳnh quang công suất cao T5. Công suất ánh sáng cao, kích thước nhỏ gọn, đây là loại đèn huỳnh quang tiên tiến nhất hiện nay. Với đường kính chỉ 1,6cm, đèn huỳnh quang T5 phát ra độ sáng gấp đôi so với đèn huỳnh quang T8. Ngoài độ sáng của chúng, bạn cũng có thể lắp nhiều bóng đèn nhỏ gọn này trong một không gian giới hạn.
2. Đèn LED. Từng được coi là “lính mới” trong thế giới chiếu sáng bể cá. Các thiết bị chiếu sáng LED hiện tại được coi là tiêu chuẩn đối với người chơi cá cảnh. Tuy nhiên, đèn LED vẫn có thể bị nhầm lẫn và hiểu sai. Công nghệ LED sử dụng một cách tiếp cận hoàn toàn khác để tạo ra ánh sáng. Đèn LED phát ra ánh sáng khi các hạt hạ nguyên tử được cấp năng lượng hoặc thoát ra đi qua vật liệu bán dẫn. Quá trình tạo ra ánh sáng riêng biệt này được gọi là phát quang điện, đòi hỏi năng lượng ít hơn rất nhiều. và sau đó tạo ra ít nhiệt hơn. Mang lại một lựa chọn ít tốn năng lượng hơn cho hệ thống chiếu sáng bể cá.
Khi nhắc đến việc hỗ trợ sinh vật thuỷ sinh quang hợp, những người chơi cá cảnh nên tham khảo các chỉ số PAR của thiết bị chiếu sáng LED. PAR (viết tắt của rải hoạt động quang phổ) bao gồm một dải quang phổ ánh sáng cụ thể (từ 400-700 nm) mà các sinh vật quang hợp sử dụng trong quá trình quang hợp để tạo ra thức ăn và năng lượng.
Nhiều nhà sản xuất thiết bị chiếu sáng LED cho bể cá công bố chỉ số PAR trong sản phẩm của họ. Tuy nhiên, do sự phức tạp tương đối của việc thể hiện chính xác các giá trị PAR của đèn chiếu sáng và việc thiếu tiêu chuẩn hoá, nên không phải tất cả các nhà sản xuất đều cung cấp thông tin PAR theo cùng một cách. Khi đề cập đến chỉ số PAR để xác định mức độ phù hợp của đèn LED đối với bể cá của bạn, hãy nhớ rằng các chỉ số PAR biến thiên ở các độ sâu và khoảng cách khác nhau tính từ nguồn sáng. Nói cách khác, một đèn LED duy nhất sẽ có nhiều giá trị PAR có khả năng hỗ trợ các loài khác nhau với các yêu cầu ánh sáng khác nhau với các cự ly sắp đặt phù hợp.
Kết luận
Tái tạo điều kiện ánh sáng tự nhiên cho sinh vật trong bể cá của bạn giúp tăng đáng kể cả tỷ lệ sống sót và tăng trưởng của chúng, đồng thời cho phép bạn tái tạo lại một hệ sinh thái giống môi trường ngoài tự nhiên hơn. Khi chọn hệ thống chiếu sáng của bạn, hãy đảm bảo và cân đong đo đếm cả chi phí ban đầu và chi phí vận hành. Cân nhắc chọn các thiết bị tiết kiệm điện và không yêu cầu thay bóng đèn thường xuyên. Nếu mà chi phí vận hành và chi phí bảo dưỡng không tốn quá nhiều thì việc trả thêm một chút để đầu tư thiết bị tốt là điều hoàn toàn xứng đáng và cần thiết.
