Cá Đầu Bò- đặc điểm phân loại và cách chăm sóc phần I

Cá cảnh Thái Hòa 531 Hoàng Hoa Thám, Ba Đình, Hà Nội xin giới thiệu tới quý người chơi đặc điểm phân loại cá Đầu Bò và cách chăm sóc loài cá này. Một loại cá được hầu hết người yêu cá Cichlids ưa thích.

Môi trường sống :

Cá Đầu Bò tên tiếng anh là Frontosa cichlid  (Cyphotilapia frontosa trước đây là Paratilapia frontosa) được phát hiện và mô tả lần đầu tiên vào năm 1906 bởi Boulenger. Chúng là loài cá đặc trưng của hồ Tanganyika, một trong ba hồ nước lớn nhất của châu Phi. Những con cá của loài cá tuyệt đẹp này nằm trong sách đỏ của IUCN ở mức độ LC. Mặc dù đây là một loài cá đặc trưng, nhưng mức độ phổ biến của chúng tại hồ cá là khá lớn.

Tại một số thời điểm, người ta còn nhận định rằng chi này là một đơn loài, với một số biến thể khu vực. Nhưng hiện nay đã có sự bổ sung đáng kể, ít nhất là có 2 loài với một số loài định danh đang được điều tra hoàn thiện là Đầu bò vùng hồ phía Nam – Southern Frontosa hoặc Blue Frontosa Cyphotilapia gibberosa được xác định và mô tả như một loài riêng bởi Takahashi và Nakaya vào năm 2003.

Các chi Cyphotilapia trước đây nằm trong bộ Tripheini gần đây đã được chuyển sang bộ Cyphotilapiini vì sự khác biệt của chúng trong cả môi trường sống và chế độ ăn uống. Những cá thể thuộc bộ Tropheini chủ yếu là ăn cỏ và sống ở vùng nước nông. Nhưng những cá thể cá đầu bò lại sống ở vùng nước sâu 107 m ( 350 feet) và có chúng ăn cả các loài cá nhỏ khác. Bộ Cyphotilapiini chỉ chứa một chi nhỏ, chúng được tìm thấy ở hồ Tangayika, nhưng với Cyphotilapia Frontosa được giới hạn trong vùng hồ phía bắc và Cyphotilapia giberosa được giới hạn trong phần hồ phía nam.

Cá Đầu Bò – Frontosa cichlids hay còn biết đến với tên Humphead (chính cái tên này được người chơi dịch ra thành cá đầu bò). Các biến thể của chúng được đặt tên theo vùng hồ mà chúng phân bố, số sọc và màu sắc của chúng. Bao gồm các loại như  đầu bò Burundi sáu sọc, Đầu bò xanh Zaire (Blue Zaire), Đầu Bò Tanzania sáu sọc, Đầu Bò Tanzania bẩy sọc, đầu bò xanh Zambia hoặc Đầu Bò mặt xanh, Đầu Bò Kipili, Đầu Bò Samazi, Đầu Bò Kigoma hoặc Đầu Bò bảy sọc và Đầu Bò Kavalla.

Các loài cá đầu bò sống ở bờ hồ những nơi có độ dốc lớn, ở độ sâu 10,7 m tới 50 m hoặc hơn, có tác giả cho rằng chúng có thể sinh trưởng phát triển ở độ sâu 107m, giữa những tảng đá ăn các loại ốc và hến.

Tên khoa học: Cyphotilapia frontosa

Phân nhóm xã hội: Nhóm

Sách đỏ IUCN: LC – ít quan tâm

Đặc điểm phân loại: 

Những con cá Đầu Bò – Frontosa cichlids  là loài cá thân nặng với cái đầu to tròn và miệng rộng. Trong điều kiện nuôi nhốt bể cá cá đầu bò đực có thể đạt tới kích thước 30cm, cá cái nhỏ hơn với kích thước khoảng 25,4cm. Trong điều kiện tự nhiên cá đực có thể đạt kích thước 35 cm, trong những điều kiện đặc biệt có cá thể còn đạt đến kính thước 40cm. Cả cá Đực và cái đều phát triển bướu ở trên sọ não, nhưng bướu của cá đực rõ nét hơn. Bướu chỉ xuất hiện ở những cá thể trưởng thành, cá nhỏ không có bướu. Chúng có thể sống được 25 năm hoặc hơn nếu được chăm sóc tốt.

Thông thường cá Đầu Bò có sáu tới bẩy sọc đen trên nền trắng. Vây có màu xanh trắng hoặc ánh xanh. Các biến thể của chúng ở phía Nam của hồ Tanganyika  được miêu tả bởi Takahashi và Nakaya vào năm 2003 như Cyphotilapia giberosa, được chấp nhận như một loài mới trong cộng đồng khoa học, rất giống với Frontosa Cyphotilapia, nhưng tất cả chúng đều được ghi nhận là có sáu sọc đen chứ không phải là 7 sọc.

Một số các biến thể của cá Đầu Bò đặt tên theo khu vực bao gồm:

• Đầu Bò burundi sáu sọc: 

Biến thể này rất đa dạng, cơ thể hơi dẹt và có bướu lớn. Các dải màu của Burundi khá đẹp mặc dù màu xanh ở chúng xuất hiện ít. Số lượng của chúng trong tự nhiên nhiều. Việc giao phối cận huyết dẫn đến việc cơ thể chúng ngày càng dài.

• Đầu Bò Zaire xanh ( Blue Zaire):

 Biến thể này được đặt theo tên trước đây của Cộng Hòa Công Gô  đó là Zaire. Nhóm này có màu xanh tốt nhất, một số cá thể thậm chí đạt tới màu xanh tím. Chúng có sọc ở giữa đỉnh đầu chạy giữa hai mắt xuống tấm mang. Những con cá thuộc nhóm biến thể này có thể có màu xanh hoặc không, đôi khi màu xanh chỉ xuất hiện ở những châm trên các sọc.

• Đầu Bò Tanzania sáu sọc: 

Biến thể này tương đối hiếm. Nó có đặc điểm hình thể như cá Đầu Bò Burundi sáu sọc với cái Bướu Lớn, nhưng có sự khác biệt về độ cân đối của các sọc hai bên cơ thể.

• Đầu Bò Tanzania bảy sọc hoặc cá Đầu Bò Kigoma:

 Đặc điểm phân biệt của nhóm biến thể này là cơ thể chúng có 7 sọc, 1 sọc trên khuôn mặt của chúng có kích thước lớn hơn bình thường, có bướu lớn màu xanh và vây lưng có ánh vàng.

• Đầu Bò kipili: 

Những cá thể đầu bò Kipili – Kipili frontosa là rất hiếm trên thị trường cá cảnh. Nó cũng có màu xanh nhưng không nhiều như các nhóm biến thể khác.

• Đầu Bò Zambia xanh hoặc Đầu Bò mặt xanh:

 Nhóm biến thể này rất đa dạng, với một số cá thể có mặt rất xanh. Sọc ở mặt mất dần ngay phía trên của mắt.

• Đầu Bò samazi:

 Nhóm biến thể này cũng có một cơ thể cao, nhưng có sự thay đổi về màu sắc giữa cá đực và cá cái. Cá Đầu Bò samazi đực có màu xanh tốt, trong khi những con cá cái thì rất ít và hầu như không có. Khả năng sinh sản của nhóm biến thể này cũng khá yếu.

• Đầu bò Kavala: 

Các cá thể của nhóm này là cực kỳ hiếm. Chúng có các sọc đẹp, màu xanh tốt nhưng không ổn định, thay đổi tùy theo tâm trạng. Vây lưng của chúng có màu vàng, ánh đa sắc.

Kích thước của cá: Trong tự nhiên cá đạt kích thước 35cm, có những cá thể đặc biệt 40cm.  Trong điều kiện bể cá: cá đực 30cm, cá cái 25cm.

Tuổi thọ: 25 năm- chăm sóc tốt có thể hơn nữa.

Các bạn xem tiếp phần II

Nếu bạn đang tìm mua cá cảnh, hãy tham khảo: Danh sách các loại cá cảnh đang có tại cửa hàng Cá cảnh Thái Hoà